İHALENİN FESHİ TALEPLERİNDE HARÇ VE TEMİNAT

 

I. Genel Olarak

İhalenin feshi davası aslında gerçek anlamda bir dava olmayıp, icra müdürlüğünde yapılan ihalenin yasaya aykırı olarak yapıldığının iddia edilmesi halinde, ihalenin kaldırılması için yapılan şikayet yoludur. İİK'nun 134. maddesinde düzenlenen ihalenin feshi kurumu ile ilgililer tarafından ihale tarihinden itibaren (7) günlük süre içinde, ihalenin yapıldığı yer icra mahkemesinde ileri sürülmesi gereken bu talep üzerine verilecek karar kesinleşmeden ihale olunan mal ihale alıcısına devredilemez. 

İİK'nun 134/2. fıkrası uyarınca, ancak; 

- Satış isteyen alacaklı, 

- Borçlu, 

- Mahcuzun resmî sicilinde kayıtlı olan ilgililer 

- Sınırlı ayni hak sahipleri

- Pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler (yurt içinde bir adres göstermek koşuluyla)

 icra mahkemesinden ihalenin feshini talep edebilirler.

Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre, (örneğin Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 12.02.2018 tarihli, 2017/6973 esas ve 2018/1132 karar sayılı ilamında belirtildiği gibi) İhalenin feshi istemi, Medeni Usul Hukuku anlamında dava olmayıp İİK'nun 16. maddesi kapsamında "şikayet" niteliğindedir. Yargılama yaparken aynı Kanunun 18. maddesi hükümlerinin göz önüne alınması gerekir. Hasım yanlış gösterilse veya hiç gösterilmese bile dava reddedilmeyip doğru hasım davaya dahil edilip tebligat yapılmak suretiyle yargılamaya devam edilmesi gerekir. 

İhalenin feshi talebi üzerine icra mahkemesi talep tarihinden itibaren yirmi gün içinde duruşma yapar ve taraflar gelmeseler bile icap eden kararı verir. Ancak ihalenin feshi talebinin usulden reddi gereken hâllerde duruşma yapılmadan da karar verilebilir. (İİK md. 134/5) 

İcra mahkemesi;

1. Satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmî sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak sahipleri ile pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler dışında kalan kişilerce talep edilmesi nedeniyle,

2. Satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmî sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişiler bakımından feragat nedeniyle,

3. İşin esasına girerek,

talebin reddine karar verirse ihalenin feshini talep edeni feshi istenen ihale bedelinin yüzde onuna kadar para cezasına mahkûm eder. (İİK.md. 134/5-1,2,3. bentler)

II. İhalenin Feshi Talebinde Harç

İhalenin feshi talebi kural olarak maktu harca tabidir. Bir diğer deyişle ihale bedelinin değerine bakılmaksızın, ihale konusunun satışını isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile ihale konusu üzerinde sınırlı ayni hak sahipleri ihalenin feshi talebinde bulundukları taktirde maktu harç ödeyecektir. 

Buna karşın, İİK'nun 134. maddesinde 24/11/2021 tarihli ve 7343 sayılı Yasanın 27. maddesi ile yeni değişiklikler yapılmış ve yeni özel bir düzenlemeyle İİK'nun 134/3. Fıkrası ile yukarıda sayılı kişiler dışında ihalenin feshi davasını açacaklar için nispi harç yatırma zorunluluğu getirilmiştir. Yeni düzenleme aynen şöyledir: "(Ek fıkra:24/11/2021-7343/27 md.) Satış isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişilerce yapılan ihalenin feshi talebi, ihale bedeli üzerinden nispi harca tabidir. Bu harcın yarısı talepte bulunulurken peşin olarak yatırılmak zorundadır. Talebin kabulü hâlinde bu harç başka bir kimseye yüklenmez ve istem hâlinde iade edilir. Talebin reddi hâlinde ise alınan bu harç iade edilmez ve harcın kalan kısmı ihalenin feshini isteyenden tahsil edilir."

Buna göre, ihale konusunun satışını isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile ihale konusu üzerinde sınırlı ayni hak sahipleri dışındaki kişilerin ihalenin feshi talebinde bulunabilmesi için ihale bedeli üzerinden hesaplanacak nispi harcın yarısını peşin yatırmak zorundadır. Böylece, soyut dava hakkının kötüye kullanılmasının önlenmesi amaçlanmıştır. Hatta, talep reddedildiğinde hem peşin yatırılan nispi harç ve hem de harcın kalan kısmı talep sahibinden tahsil edilecektir. 

Harçlar Kanunu Genel Tebliğinde de buna paralel bir düzenleme getirilmiştir. Şöyle ki;

Harçlar Kanunu Genel Tebliği 1. Sayılı tarifenin III/1-g bendinde de:  ".....satış isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişilerce yapılan ihalenin feshi talebi, ihale bedeli üzerinden  binde 68,31 (Bu harcın yarısı talepte bulunulurken peşin olarak yatırılmak zorundadır. Talebin kabulü hâlinde bu harç başka bir kimseye yüklenmez ve istem hâlinde iade edilir. Talebin reddi hâlinde ise alınan bu harç iade edilmez ve harcın kalan kısmı ihalenin feshini isteyenden tahsil edilir.)" Görüldüğü gibi İİK'daki düzenlemenin bir benzeri Harçlar Kanunu Gelen Tebliğine'de getirilmiş ve 2022 yılı için nispi harç ihale bedeli üzerinden binde 68,31 olarak belirlenmiştir.   

Sonuç itibarıyla; ihale konusunun satışını isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile ihale konusu üzerinde sınırlı ayni hak sahipleri dışındaki kişilerin ihalenin feshi talebinde bulunabilmesi için ihale bedeli üzerinden hesaplanacak binde 68,31 oranında nispi harcın yarısını peşin yatırmak zorundadır. 

III. İhalenin Feshi Talebinde Teminat

Yine kural olarak İhalenin feshi davası açılabilmesi için Yasa'da teminat şartı öngörülmemiştir. Ancak; İİK'nun 134. maddesinde 24/11/2021 tarihli ve 7343 sayılı Yasanın 27. maddesi ile yeni değişiklikler yapılmış ve yeni özel bir düzenlemeyle İİK'nun 134/4. fıkrası ile pey sürmek suretiye ihaleye iştirak eden bazı kişilerce ileri sürülen ihalenin feshi talepleri teminat şartına bağlanmıştır. Bu kapsamda söz konusu kişilerin, ihalenin feshi talebinde bulunurken ilgili kişilerin muhtemel zararına karşılık olmak üzere ihale bedelinin %5’i oranında teminat göstermesi şarttır. Teminatın yatırılmaması halinde ihalenin feshi talebi, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddedilecektir.

İİK'nun 134/4. Fıkrasındaki yeni düzenleme aynen şöyledir: "(Ek fıkra:24/11/2021-7343/27 md.) Satış isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişilerce yapılan ihalenin feshi talebinde, talepte bulunulurken, ilgili kişilerin muhtemel zararına karşılık olmak üzere ihale bedelinin yüzde beşi oranında teminat gösterilmesi şarttır. Talebin reddine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde genel hükümlere göre tazminat davasının açılmaması hâlinde hükmedilen para cezasının 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca tahsili için durum mahkemece tahsil dairesine bildirilir. Tahsil dairesi alınan teminattan, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde para cezasını tahsil etmezse talep hâlinde teminat ilgilisine iade edilir.

Bu düzenlemeye göre; ihale konusunun satışını isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile ihale konusu üzerinde sınırlı ayni hak sahipleri dışındaki pey süren diğer kişiler ihalenin feshi talebinde bulunabilmek için, ihale bedelinin % 5 oranında teminat göstermek zorundadır. 

Eğer ihalenin feshi talebi reddolunursa, bu kararın kesinleşmesinden itibaren (1) ay içinde zarar görenlerin genel hükümlere göre tazminat davası açmaması halinde İİK'nun 134/5. fıkrasına göre hükmedilen para cezasının 6183 sayılı Yasa hükümleri uyarınca tahsili için, davaya bakan mahkeme vergi tahsil dairesine bildirim gönderecektir. Vergi tahsil dairesi bu teminattan, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde para cezasını tahsil etmezse talep hâlinde teminat ilgilisine iade edilecektir. 

SONUÇ

Yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşıldığı gibi, İİK'nun 134. Maddesinde 24/11/2021 tarihli ve 7343 sayılı Yasanın 27. Maddesi ile yeni değişiklikler yapılmış ve İİK'nun 134 maddesinin bazı fıkraları aşağıdaki gibi düzenlenmiştir. Ayrıca; Yasadaki değişikliklere paralel olarak Harçlar Kanunu Genel Tebliği 1. Sayılı tarifenin III/1-g bendi ile de yeni bir düzenleme getirilmiştir.

Buna göre; ihale konusunun satışını isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile ihale konusu üzerinde sınırlı ayni hak sahipleri dışındaki kişilerin ihalenin feshi talebinde bulunabilmesi için 2022 yılı için ihale bedeli üzerinden hesaplanacak binde 68,31 oranında nispi harcın yarısını peşin yatırmak zorundadır. 

Diğer taraftan, ihale konusunun satışını isteyen alacaklı, borçlu, resmî sicilde kayıtlı ilgililer ile ihale konusu üzerinde sınırlı ayni hak sahipleri dışındaki pey sürmek suretiye ihaleye iştirak eden kişilerin ihalenin feshi talebinde bulunabilmesi için, ihale bedeli üzerinden hesaplanacak % 5 oranında teminat yatırmak zorunluluğu bulunmaktadır.

Av. Tuğbanur POĞDA